– Update: 12 mei 2021 –

Je kan een TL-buis gewoon zelf vervangen door een LED-buis. Dat is best makkelijk. In onze VVE-woonblokken hebben we recent heel veel TL vervangen door LED. Hier alle info en tips:

Eerst maar eens de besparing: de gemiddelde stroombesparing is 60% ten opzichte van het al zuinige TL. Het kan nog oplopen tot 90%, afhankelijk van het type. Zie hieronder. Een LED buis is ook niet meer duur: een 60cm 10W kost in Nederland 8,- (made in China).

Op AliExpress kan ook, hier voor 3,75. En we hebben ook goede gekocht bij deze shop op AliExpress, ook voor 3,75 voor 60cm. Hier bij Health Forces hebben we er ook een aantal gekocht, en die waren ook allemaal goed.

Bij de nieuwe LED-buizen in 2019 moet de stroom op de uiteinden. Dit is ook beter, want dan  kan je ‘m niet verkeerd-om plaatsen, en is het aanpassen van de bedrading ook makkelijker. In het armatuur moet de stroom op Links en Rechts blijven, en niet op de 2 pinnen aan 1 kant. Zie de tekeningen verderop.

Een oude conventionele 60cm TL kost 2,- tot 4,-. Een HF TL-buis kost 25,-.

UPDATE 2: de helft van de dure buizen van 8,- die we in Nederland kochten zijn na twee jaar al kapot. Je kan dus net zo goed de goedkope op AliExpress nemen. Die zijn voorlopig perfect en ook geheel zonder flikkering. Updates volgen elk jaar hier. Een LED buis kan je ook met complete behuizing kopen, want dat kost niks extra. Maar dan kan je soms geen buizen meer wisselen.

Schakel de stroom uit als je bedrading in het armatuur aanpast

TL vervangen door LED: de voordelen

• Bespaart gemiddeld 60% tot zelfs 90% stroom, afhankelijk van het type
• LED gaat 4 x langer mee dan een TL en 2 x langer dan een HF TL
• LED flikkert niet en is daarom rustiger voor je ogen (oude TL flikkert altijd)
• LED-armaturen zijn goedkoper en eenvoudiger, en je kunt het oude TL-armatuur ook hergebruiken
• Led bevat geen giftige stoffen zoals kwik
• Led is meestal direct dimbaar
• Aan- en uitdoen verzoorzaakt geen slijtage
• Led breekt niet kapot want het is niet van glas maar van plastic
• In Led zit geen infrarood of ultraviolet licht
• Led gaat meteen aan, en hoeft ook niet op te warmen zoals spaarlampen
• Led is geschikt voor extreem koude ruimtes (bijv. vrieshuizen)

Twee nadelen van LED

Een nadeel aan LED is dat er iets blauw ontbreekt. Het kleurgebied rond 475 nm is zwak (lichtblauw, bij daglicht juist sterk aanwezig). Maar bij TL is dat nog veel erger, zie hieronder (CFL = spaarlamp & TL, incandescent = gloeilamp)

Het andere nadeel geldt nog meer voor TL: er is meer netvervuiling, blindstroom en harmonische vervuiling dan bij gloeilampen. Een gloeilamp slurpt de energie exact zo op als hij aangeboden krijgt: in een sinus-vorm. TL en LED doen dat niet, en belasten zo het electriciteitsnet. Een PF (Power Factor) van 0,9 betekent dat er 10% blindstroom verbruikt wordt. Tegenwoordig ligt de PF bij LED soms hoger (0,95) dan bij TL. Het ligt aan de kwaliteit van de ingebouwde electronica: driver en filter. De PF van een gloeilamp is altijd 1: er is 0% blindstroom.

Een gewone ouderwetse stroommeter die in je huis zit meet geen blindstroom, en die stroom hoef je dan dus ook niet te betalen. Maar een moderne “slimme meter” meet dat wel. Die is dus vooral “slim” voor de energie-maatschappij zelf: want de blindstroom moet je dan zelf betalen.

Er zijn twee soorten TL. De conventionele met een starter, en de nieuwe HF zonder starter: 

Conventionele TL vervangen door LED

Conventionele TL herken je aan de starters (en VSA) in het armatuur. De meest voorkomende 60cm – 120cm – en 150cm TL’s zijn zonder aanpassingen te vervangen door LED:

1. Koop de juiste lengte LED buis
2. Schakel de elektriciteit uit
3. Haal je oude TL buis eruit, en haal de oude starter eruit
4. Plaats de meegeleverde LED starter (tegenwoordig kan het meestal zonder)
5. Plaats de led TL en schakel de elektriciteit weer in

Je hoeft dus géén aanpassing aan het armatuur te doen, je hoeft nu alleen nog die starter te verwijderen (of eventueel om te wisselen voor een LED starter die bij de LED buis zat).

Maar als je de bedrading WEL aanpast (zie OPTIE 2) bespaar je nog eens extra stroom (tot wel 20%) omdat de VSA dan geen stroom meer kan gebruiken.

LET OP: bij veel moderne LED-buizen moet de stroom juist Links en Rechts, en dus NIET aan 1 kant! Dus zo:

Zie hieronder de volledige bijbehorende handleiding voor deze nieuwere LED-buizen: haal eerst starter en ballast weg, en check dat de stroom op beide einden zit. Dat is alles!

HF (Hoog Frequent) TL vervangen door LED

LET OP: bij moderne LED buizen moet de stroom juist Links en Rechts, en dus NIET aan 1 kant! Zie ook hierboven.

Bij het stroomverbruik van een TL moet je ook de stroom van VSA (VoorSchakelApparaat) en de starter bijtellen. De starter en de VSA zorgen ervoor dat er een piekspanning is om de TL-gasontlading-lamp op te starten, en dat de stroom binnen de norm blijft om de lamp te laten branden. Die twee dingen verbruiken tesamen ongeveer 25% extra stroom, wat bij een LED dus niet nodig meer is.

Verder zit er ook nog een condensator in een TL-buis die je bij een LED ook niet meer nodig hebt. Het armatuur van een LED is dus ook veel eenvoudiger dan bij TL.  Er is geen VSA nodig, en ook geen condensator of starter. Er zijn 2 contacten (links en rechts op de uiteinden) in plaats van 4. Maar dat moet je wel checken want er zijn ook LED buizen met de beide contacten aan EEN kant.

In een gewone TL zit een starter. Die kun je soms vervangen door een losse LED-starter (die is dan bijgeleverd bij je buis) maar bij de meeste nieuwe LED buizen hoeft dat niet meer. Je kan nog meer stroom besparen door de bedrading in het armatuur aan te passen. De bedrading kan direct op beide uiteinden, de rest van de bedrading kan geheel weg (schakel eerst de stroom uit!). De LED-starter is dan ook niet nodig. Zie de plaatjes hierboven. Je weet dan ook zeker dat de VSA geen stroom meer verbruikt, en je bespaart nog eens 10–20% extra aan stroom.

Er zijn ook HF TL-buizen (hoog-frequent). Die hebben geen losse starter. Dan kun je in het armatuur de bedrading aanpassen: de stroom moet op beide uiteinden van de buis. De rest van de draden kan weg en de VSA is niet meer nodig.

– Met dank aan pretmetled.nl en de handleiding op verbouwkosten.com 

Zie ook de blog over LED-verlichting en LED-snoer op 5V USB en 12V