– Update: 5 oktober 2022 –

De Visualrightsgroup stuurde mij per email een factuur voor het gebruik van een afbeelding in mijn lesmateriaal. Ik moet 360 euro betalen, binnen 14 dagen. De mail zag er verdacht uit, als de zoveelste agressieve oplichter-spam. Ik kreeg het document echter ook nog per post. Gewoon maar betalen dus? Of zijn het maffiapraktijken van een malafide copyright-trol?

De mail lijkt van ANP Legal Department, maar de afzender is een Belgische club, Visual Rights Group. Voorheen heette dat Permission Machine. Dat kreeg een slechte naam en werd aan de publieke schandpaal genageld. Maar ze veranderden hun naam en gingen gewoon door onder de naam VisualRightsGroup. Ze sturen ontelbaar veel geautomatiseerde boetes. Gebruiksrecht van plaatjes kost hooguit een paar tientjes, maar zij sturen facturen van honderden tot duizenden euro’s – geheel geautomatiseerd, vanuit een software-pakketje. Dat kost ze bijna niks. De deurwaarders huren ze gewoon in. Een onfris business-model…  een “trol” noem je dat.

Visual Rights Group: oplichter of trol?

Ik had een screenshot geplaatst van de website NU.nl. Dat betreft het “recht op citaat”. Je mag een foto van een krant plaatsen waar dat plaatje op staat, of een foto van iemand die de LINDA vasthoudt waar dat plaatje op staat, of een foto van een straatbeeld waarin dat plaatje ergens te zien is. Dat valt allemaal zonder enige twijfel onder het recht op citaat.

Bij zo’n steenrijk juridisch bedrijf denk je dat ze het recht op citaat wel kennen. Maar het betreft hier automatische software: er komt geen mens aan te pas. De boetes worden automatisch door software verstuurd. De software kent het recht op citaat niet, en kan dat ook niet beoordelen. Bovendien hebben ze het juridisch uiteraard dichtgetimmerd, en kun je je volgens hun niet eens beroepen op het citaatrecht.

Zo bezien is de Visual Rights Group (voorheen de alom gehate rechten-trol Permission Machine) dus nog steeds dezelfde malicieuze oplichter, die arme onschuldige kinderen, tieners, bloggers en docenten onterecht geld uit de zak klopt. En buitensporig hoge bedragen voor plaatjes rekent. Vaak onterecht. En de fotografen nauwelijks of niet uitbetaalt, zie dit artikel.

De gedupeerden kunnen zich niet verdedigen, want die hebben geen dure advocaten. Het bedrijf gokt erop dat iedereen klakkeloos betaalt. Zeker als de deurwaarders aan gaan kloppen. Ze hebben geld zat voor rechtzaakjes – die ze tot nu toe ook nog eens vaak winnen, omdat Nederlandse rechters er helaas weinig van snappen. In Nederland zijn de hoge proceskosten voor de verliezer, dus niemand durft nog een zaak te beginnen.

Patent-trollen noemen ze het, of copyright-trollen. De ICT-wereld stikt er letterlijk van. De rechthebbenden ontvangen ook geen (of weinig) vergoedingen van ze. Maar er is steeds meer verzet, onder andere van Belgische rechters, zie dit artikel:

“In november 2021 vonnist een rechtbank in Gent verrassend hard in het nadeel van Permission Machine in een zaak van Kortom, een Belgische vereniging voor open communicatie. Die had fotorechten geschonden van Belga, de evenknie van ANP. Kortom ontving een vordering voor licentierechten van PM en maakte daar een principezaak van, gericht tegen de ‘onredelijke en agressieve’ werkwijze van PM.

Er zijn zelfs copyright-trollen die jou facturen sturen voor plaatjes die niet eens een eigenaar hebben. Via sluwe rechtszaken krijgen ze zelfs dan hun gelijk. Jij moet dan dik betalen voor gratis plaatjes! Nederlandse rechters hebben er weinig verstand van en wijzen de trollen-claims helaas nog steeds vaak toe:

Het meest ergert ze zich aan het voetstoots vonnissen door rechters tot betalingen door gedaagde inbreukmakers aan de hand van tarieven van Foto Anoniem; een club die fotorechten int als de maker niet te achterhalen is. Toegewezen schadevergoedingen lopen op tot wel 10.000 euro.

Foto Anoniem heet inmiddels Stichting BeeldAnoniem, in een krampachtige poging om hun zwaar bezoedelde naam als oplichter te zuiveren. Precies zoals VisualRighstGroup dus.  Zie ook de website van Martine Bakx over de malafide praktijken van deze gevaarlijke trollen. Bijvoorbeeld dit artikel.

Pas op met Visualrightsgroup

Het agressieve gedrag is geen aanbeveling om hun diensten te gebruiken. Zeker niet voor grote organisaties als het ANP. Dat ANP is overigens ook niet meer wat het geweest is: het werd opgekocht door John de Mol, die de waarde van deze copyright-handel rook, en het daarna doorverkocht aan Hollandse Hoogte, toen hij zelf in zwaar water kwam. Fotografen ontvangen nauwelijks tot geen rechtenvergoedingen van deze trollen. Zie allerlei bewijs daarvoor op internet.

– – STEUN DE PETITIE: Stop Onredelijke Fotoclaims – –

Geen btw, dus belastingontduikers

Bovendien zit er op hun factuur geen btw. Op alle facturen moet btw vermeld worden, ook als het 0% btw betreft. En 0% btw kan niet bij een extern ingehuurde commerciële dienst. Lijkt mij tenminste. Maar ook daarvoor hebben ze een juridische maas in de wet gevonden: boetes zijn zogenaamd gevrijwaard van btw. Maar de boete is ook opgebouwd uit onder andere opsporingskosten, die wel gewoon onder btw vallen.  Beste Belastingdienst: daar ligt voor een vermogen aan belastinggeld. Pak ze!

Ik heb ze een aantal mails gestuurd, maar ze erkennen het recht op citaat niet, en ze zijn naar eigen zeggen gevrijwaard van btw.

Ik kreeg uiteraard een keurig antwoord waarin uitgelegd wordt dat het recht op citaat hier niet van toepassing is. Dus of ik alsnog  wil betalen. Ik heb het maar gedaan, om er van af te zijn.

Vrolijke noot

Mijn verhitte geest gaat meteen op hol. Ik zie een film-scene voor me over een gijzeling. De gegijzelde houdt een krant vast. Enkele weken later ontvangt hij een dwangbevel van Visualrightsgroup, omdat er op de krant een foto stond waar copyright op zat…

Da’s dan toch weer lachen.