– Update: 25 januari 2024 –

Krak-krak. Ik hoor mijn sleutelbeen twee keer breken. Vreemd. Met mijn voorwiel had ik net een stoepje geraakt, en dan val je om – niks aan te doen: Resistance is futile. Ik viel niet hard, gewoon op gras. Maar hoezo twee keer krak? En daarna een vreemde pijn. Ik heb wel vaker wat gebroken. Maar dit?

Ik weet dan nog niet wat er in mijn bot zit.

Ik kan alleen maar doodstil liggen. Op het gras, naast een drukke weg, midden in Amsterdam. Een verbazend groot aantal lieve omstanders begint me op alle manieren te helpen. Hartverwarmend: Faith in humanity restored. Echt, heel belangrijk, op zo’n moment. DANK U DANK U DANK U.

De ambulance. Wat een fantastische mensen ook. Vriendelijk, aandachtig, kordaat, professioneel. Life savers. Letterlijk.

Op de eerste hulp blijkt op de foto dat er nog een enorme SCHROEF in mijn sleutelbeen zit. Die waren ze blijkbaar vergeten, zeven jaar geleden, toen de plaat over mijn destijds verbrijzelde sleutelbeen er na anderhalf jaar uit mocht. Anderhalf jaar eerder moest na een motorongeluk mijn sleutelbeen geopereerd worden. Met een plaat erop, zó groot, dat hij tegen mijn keel zat. Een naar gevoel, al die tijd. Na anderhalf jaar mocht hij er eindelijk uit.

Later bleek dat er nogal een moverende reden is om die plaat eruit te halen: als je weer eens valt kan die plaat dwars door je keel schieten.

Dodelijk.

Flash forward, naar het het nu, op de eerste hulp. Het sleutelbeen is dus gebroken, precies op die schroef, maar het bot zit nog wel tegen elkaar aan. Gelukkig geen plaat door mijn keel. Dus ik leef nog! “Dit kan gewoon genezen.” Ik blij. Maar toch sluimert er een lichte doch verontrustende paniek, ergens in me.

Want vandáár dus, die twee keer krak: ik had door die schroef nog maar twee piep-dunne stukjes bot over, van maar een paar millimeter, voor en achter de schroef. Dat is veel te weinig. Een sleutelbeen fungeert als kreukelzone. Het beschermt zo vitalere delen. Het hoort te buigen en desnoods te breken bij een ongeluk, alleen niet zo snel. Een stalen plaat kan niet buigen zoals een bot. Dat is niet handig en die moet er dus uit: dat is tijdelijk, net als gips. Gips wordt er tegenwoordig zelfs na een week al afgehaald. Een bot blijkt beter, sneller en sterker te genezen door lichte belasting. Juist niet door fixatie – tenminste, niet meer na een week dan.

Die schroef is bij mij een probleem. Dat blijkt op de volgende foto, een week later. Het bot is nu volledig doormidden gebroken. Het buitenste stuk met de schroef is naar beneden gezakt, met de schroefpunt naar beneden, als een kogel. Dit kan nooit meer vanzelf genezen.

Een operatie is noodzakelijk: de schroef moet eruit, maar dan moet er helaas ook weer een nieuwe plaat op. Met tien nieuwe schroeven. Verder moet er ook nog botweefsel uit een gezond stuk bot gehaald worden om dit bot te repareren. Een heup-operatie dus.

Komt er ook nog eens bij…

Daar zag ik allemaal enorm tegenop, ook wegens mijn ervaringen in het verleden. Ik wilde er nu op gokken dat dit toch kon genezen. Ik heb het bot teruggeduwd, zo goed mogelijk. Zodat de botten elkaar raken, en er een begin van herstel is. Dat lukte wonderwel. Het zelfherstellend vermogen van botten is verbluffend. Een paar millimeter bot kan, als het elkaar maar raakt, goed genezen. De ervaring leert dat het bot op die plek dan zelfs dikker en sterker aangroeit, en misschien zelfs die hele schroef gaat inkapselen.

Operatie afzeggen, dan maar… ? Of niet… ?

Ik wordt heen en weer geslingerd, kan niet meer beslissen. Inmiddels heb ik buikgriep, dus ik MOET het wel afzeggen – wat me niet lukt, want dat schijnt niet te kunnen op zondag.

En dan krijg ik die lucide droom, die alles verandert.

Zo’n botgenezing is een regelrecht wonder. ik zag het bij mijn goede vriend Paul: zijn gebroken sleutelbeen zat niet tegen elkaar, maar het raakte elkaar alleen boven en onder. Dat is wonderbaarlijk perfect genezen, in een soort Z-bocht. Hij heeft er totaal geen last van.

De binnenkant van bot is minder hard, van doorbloed beenmerg, de buitenkant is een keihard lamellensysteem. Een buis dus: sterk en licht. Het regeneratieve weefsel zit van binnen. Hoe mooi zou het zijn als andere lichaamsdelen net zo konden aangroeien. Dat is de Heilige Graal van de regeneratieve geneeskunde: je afgehakte vinger groeit weer aan! Je teen, je arm, je been!

Je oog!

Science fiction uiteraard, maar misschien wijst dit botweefsel dan wel de weg. Menselijk bot wordt nu al gebruikt om chirurgische schroeven van te maken. Die vergroeien helemaal met jouw bot, en hoef je dus nooit meer weg te halen. Ideaal.

Maar bij een metalen plaat kan dat niet: dat moet met metalen schroeven.

Inmiddels, weer een week later, is mijn sleutelbeen opnieuw gedeeltelijk gebroken, voor de derde keer nu, door een miniem verkeerde beweging. Die wonderbaarlijke lichaamseigen genezing gaat op deze manier wel HEEL lang duren. Twee maanden gok ik. Toch maar opereren dan? Maar als die schroef eruit gaat, komen er tien nieuwe terug – plus een plaat. En als die plaat dan weer zo groot is… Bovendien gaat die fixatie herstel tegen en verzwakken al die schroeven het bot ook nog eens.

Maar ik weet dan nog niet hoe gevaarlijk een lange schroef kan zijn.

Een paar dagen voor de operatie heb ik een droom. Ik heb nog steeds niet besloten, ik weet niet wat te doen, ik neig ernaar het helemaal af te blazen. De droom is lucide: helder, lichtgevend. Een lucide droom kan zijn dat je je tijdens de droom realiseert dat je aan het dromen bent. Of dat de droom je een helder inzicht geeft. Of dat je die droom bewust kan sturen. Je kan dan dromen wat je maar wil. Vliegen bijvoorbeeld. Of vragen om een oplossing.

Maar deze lucide droom was anders. Wel met die opvallende helderheid, maar dan TOTAAL anders.

Het was namelijk een nachtmerrie.

Ik zit op het strand. In de verre verte zie ik mijn vrouw en dochter in de branding. Zij zien niet wat ik zie: ze staan achter een soort ronde afscherming, en zien niet die ENORME golf op ze afkomen. ik schreeuw ze toe. Tevergeefs. Die allesvernietigende golf slaat over ze heen. Ik ren er naartoe, met mijn half gebroken schouder, en vind ze daar, bedolven onder lichaamsvormige bulten nat zand. Met al mijn kracht graaf ik ze uit, met die half kapotte arm. Ik hou ze aan hun voeten ondersteboven, om het water uit hun mond te laten lopen, bijna alsof het babies zijn. Het lukt niet: hun lichamen zijn levenloos.

Dat wordt niet fijn wakker, dat kan ik je wel vertellen.

Ik pijnig mijn hersens, op zoek naar de betekenis. Als een droom zó helder is, zó lucide, dan moet er iets waardevols in zitten. Dan moet er een soort boodschap in zitten. Ik heb veel over sleutelbenen gelezen, misschien gaat het daarover?

En langzaam komt er een nieuw inzicht in me op.

Een sleutelbeen kan als een sleutel ronddraaien. Het draait om zijn lengte-as, als je je arm rondzwaait. Voel maar, met drie vingers op je sleutelbeen. De Latijnse naam “clavicula” betekent “sleuteltje”. Omdat het zo makkelijk kan draaien geeft het niet veel stevigheid, en lijkt het weinig nut te hebben. Maar de werkelijke functie is net als ribben: een kreukelzone om vitale onderdelen zoals hart en longen te beschermen. Wat zit er dan zoal achter je sleutelbeen?

Nou, de slagader naar je arm.

En als ik nu weer naar de foto’s kijk, met die schroef, met die scherpe metalen punt naar onderen – dan zie ik het opeens.

Die punt komt gevaarlijk dichtbij de slagader. Dat zie je niet op de foto. Als ik mijn arm ronddraai heb ik nu een draaiend mes, dat mijn slagader zo maar door kan snijden.

Toch maar opereren dan? Ja, natuurlijk!

En zo redde deze lucide droom mijn leven (nou ja, én de artsen uiteraard ;). Die enorme golf was een verbeelding van een slagaderlijke bloeding. En dat gaf nieuw inzicht bij een voor mij moeilijke beslissing.

 

---

Na de operatie wordt ik uit narcose wakker gemaakt met een pepmiddel. Even een ongekende helderheid. Ik ontvang een sms met de tekst “De operatie verliep uitstekend. Herstel zal naar verwachting zonder problemen zijn. Het botweefsel bleek goed doorbloed, de heupoperatie was niet nodig“. Met die app wordt ik wakker. Dit was geen echte sms natuurlijk: ik heb geen telefoon daar. Maar zó helder en overtuigend. Werkelijk, net echt. Ik hoef het verslag niet eens meer te lezen. Ik weet het al. Misschien heeft de chirurg dit zo tegen me gezegd terwijl ik nog onder narcose lag? En heb ik dat in mijn hoofd verwerkt als sms? Of heeft mijn onderbewuste het allemaal gehoord, en mij zo ge-appt?

Eind goed, al goed?

Ik dank in ieder geval alle artsen, chirurgen, mijn huisarts, de anesthesisten en al het verplegend en ondersteunend personeel. Heel vakkundig, heel lief, aandachtig en op-en-top professioneel allemaal. Heel indrukwekkend. Ik ben jullie allemaal enorm dankbaar. Ook al die medische wetenschappers uit het verleden, al die opgebouwde kennis die vakkundig doorgegeven wordt via goed onderwijs, de hele organisatie, alle betrokken mensen in en rond ziekenhuizen (in mijn geval OLVG West).

DANK U!

(Ook al heb ik uiteraard een hoop aanbevelingen, zie hieronder ;)

 

---

Behandeling van botbreuken in de nabije toekomst

Straks krijg je een 3D-scan met daarna een exact spalkje van biologisch afbreekbaar materiaal uit de 3D-printer. Dat wordt operatief vastgezet met afbreekbare tiewraps en twee schroefjes van bot. Na een maand is alles volledig genezen en is het materiaal al vrijwel verdwenen, mits je die maand goed door blijft bewegen, zonder zware belasting, en je nooit je elleboog boven je schouder heft. Alleen de eerste week moet je absolute rust houden.

Het zal me niks verbazen als dit nu sowieso al kan, voor alle botbreuken. Maar tot die tijd:

• Kleinere en dunnere platen,
• De vorm van de plaat moet een halve buis zijn: dat is veel lichter en sterker
• minder schroeven, geen lange schroeven,
• Vervang (enkele) schroeven door afbreekbare tiewraps om bot en plaat heen.
• Plaat eventueel van stevig buigzaam siliconen of van donorbot.
  
• Zo mogelijk biologisch afbreekbaar.
• En als het staal moet, dan na twee maanden eruit. Niet na een jaar: dat remt de genezing sterk. De gatenkaas genezen (de schroefgaten) gaat pas na verwijdering van de schroeven en kan erg lang duren.

PS

Om nog even terug te komen op die lucide droom: die kan je natuurlijk ook veel prozaïscher verklaren. Water staat meestal voor je gevoelsleven. In mijn persoonlijke geval waarschijnlijk voor negatieve emotie. En dat is bedreigend voor je gezinsleden. Ik overspoel ze er letterlijk mee. Zo simpel dus. Maar ook dat is een waardevolle boodschap.

Wat me verder opviel was de groeiende symbiose met je telefoon. Niet alleen bellen en appen, maar ook je oordopjes met muziek, alle belangrijke dingen fotograferen, dit soort teksten inspreken, informatie opzoeken, dingen betalen, contact met studenten en collega’s behouden, parkeren, locatie zodat men ziet waar je bent. Allemaal steeds essentiëler. Met als nadeel dat je er totaal afhankelijk van wordt. Maar het geeft je ook zoveel goeds.

De gesprekken met de artsen gingen moeizaam. Maar ik ben ook een eigenwijze zeikerd en ik ben op veel vlakken nogal afwijkend, geen doorsnee iemand. Zelfs qua botten: ik heb jicht, en daarom heb ik geen broze botten (osteoporose neemt kalk uit je botten weg om je bloed te ontzuren, maar bij jichtlijders binden de zuren zich tot kristallen). Ik heb 15 jaar intensief gesport en dat sterkte mijn botten. Mijn botten genezen doorgaans snel en goed. Maar inderdaad niet met een schroef ertussen.

Uiteindelijk heb ik me over alle twijfels en angsten heen kunnen zetten en heb ik naar de experts geluisterd. Dus ik ben mezelf ook nog eens dankbaar!