– Update: 25 november 2023 –

De vorige revolutie in de grafische wereld is alweer 15 jaar geleden: het te dure en logge opmaakpakket Quark Xpress werd in een oogwenk weggevaagd door Adobe Indesign. De hele grafische industrie stapte in één klap over. Maar inmiddels is Adobe zelf te duur en te log geworden. Tijd voor een alternatief: Affinity Publisher.

Ik werk al 25 jaar als grafisch ontwerper en geef ook veel trainingen in de benodigde software. Ik heb grote uitgeverijen geholpen met de overstap naar Indesign en met het besparen op drukwerkvoorbereiding. Alleen al voor één tv-gids leverde dat een miljoen euro per jaar aan besparing op. De redactie kon na een tijdje begeleiding alle prepress voortaan zelf doen. Dit was de ware betekenis van DTP: rechtstreeks van je Mac naar de drukker. Zelfs proeven heb je niet meer nodig. Je hebt dan wel een perfect opmaakpakket nodig: software waarin alles mogelijk is, en waarin alles snaarstrak en foutloos verloopt. Een misdruk is kostbaar, dus het moet wel meteen goed. En de combi Indesign / Photoshop was inderdaad zo goed.

Affinity Publisher: voordelig DTP opmaakpakket

Affinity had zich al bewezen met Affinity Photo, dat Photoshop kan vervangen. Affinity Designer kan Adobe Illustrator vervangen. Nu is Indesign aan de beurt. Het voordelige alternatief heet nu dus… Affinity Publisher.

Affinity Publisher hier te koop. Er werd in 2019 tijdens de eerste versies nog niet aangeraden om deze al voor productie te gebruiken. Maar ik voorspelde toen al dat het in no time voet aan de grafische grond krijgt (UPDATE: inderdaad, bijna een jaar later). Er zitten veel uitstekende details in die doordacht en goed zijn. De prijs is uiteindelijk rond de 60 euro geworden. Helemaal niks, vergeleken met Adobe. Geen gedoe met abonnementen, en je mag het gewoon op een paar computers zetten. Een beetje designer heeft minstens drie computers: een grote Mac, een laptop en iets met Windows.

ZESTIG EURO en goed genoeg – I rest my case.

Affinity Publisher Basics

We gebruiken DTP-software inmiddels al zo lang dat er al veel is uitgekristalliseerd. Het moet allemaal ongeveer op dezelfde manier, er hoeft weinig nieuws bij, en het kan op detail misschien wat slimmer. Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Dat is precies de Affinity-methode:

Alles zit op de plek waar je het verwacht, of juist ietsje slimmer en makkelijker. Als je Indesign gewend ben kan je er meteen mee werken. Met vrijwel dezelfde sneltoetsen. Sommige irritante dingen van Indesign zijn opgelost: de sneltoets W voor de voorvertoning bijvoorbeeld: die was niet handig, want dan tik je telkens een “w” in de tekst. Kon je natuurlijk zelf veranderen – ik maakte daar altijd F3 van. Hier is dat Ctrl-W. Beter!

De zwarte pijl heb je ook 100x per dag nodig: dat is de letter V. Ook niet handig. Want dan tik je telkens een “V” in de tekst. Dit kan je zelf veranderen naar F1 in Preferences > Keyboard shortcuts. Hier is dat Tool > Move tool.

Een ander detail dat vroeger nooit in Indesign kon (inmiddels wel), was een verticale lijn naast een alinea, een alinealijn als alineastijl dus. Die moest je met de hand plaatsen. Of een achtergrondkaderkleur. Nou ja zeg! Een RAMP, want dan moest je bij één kleine tekstcorrectie ALLE LIJNTJES (of achtergrondkader) IN HET HELE BOEK ZELF GAAN ZITTEN VERPLAATSEN!!

En dat terwijl dit in godbetert MS WORD zelfs al kon…

En een PDF kan je gewoon openen en editen! Dat is echt ongelofelijk handig en fijn, en heel suf dat Adobe Indesign dat niet eens kan. Je zal er niet alles mee kunnen, maar dat geeft niet, want een eenvoudige tekstcorrectie in een PDF kan soms al een life saver zijn.

En je kan knippen-en-plakken vanuit Indesign. Superleuk. Een complete pagina bijvoorbeeld. Er is helaas (nog) geen Indesign-import-functie (UPDATE: NU WEL!). Maar dat had ik niet eens verwacht, want dat kan Indesign zelf niet eens. Die kan dat alleen via IDML.

Nieuw document: ook slimmer en beter. Alle standaardformaten zoals A5 en A0 staan er eindelijk meteen in, en de optie “start on Left” maakt het mogelijk om twee pagina’s als spread naast elkaar te zetten. Dat was in QuarkXpress en Indesign altijd een hel om uit te leggen  – zelfs aan gevorderden.

Er zijn nu twee Tekst-tools: een waarmee je direct kan tikken, en een waarmee je eerst een vak moet trekken. Die laatste is “a la Indesign” maar beginners snappen dat vaak niet. Ideaal dus, dat het nu op twee manieren kan. Bij een tekstkader zie je rechtsonder twee hendels: een is voor schalen MET inhoud, en een is voor ZONDER. Ideaal, slim, goed, briljant! En als je Shift ingedrukt houdt is het nu UIT proporties in plaats van andersom. Ook veel beter. Komen ze nu pas mee!

Bij het linken van tekstkaders zie je een oogje rechtsonder: om de tekst-overloop WEL of NIET te kunnen zien. Slim en handig. Er is ook een automatisch tekst-inloop: Shift-klik op het overflow-icoon, rechtsonder in je tekstkader: dan krijg je datzelfde tekstframe, met dezelfde afmetingen op alle volgende pagina’s, zodat je hele tekst erin loopt.

Er zijn ook twee kader-tools: in Indesign sloeg dat nergens op, want die waren hetzelfde, maar hier is dit slim: Pak je het foto-kader (Place Image Tool) dan is het kader altijd in de afmeting van de foto, en de foto schaalt altijd mee bij aanpassen. Pak je het andere kader (Picture Frame) dan wordt de foto altijd uitgesneden, vullend in het kader. Als je het ziet snap je het meteen. Dit kader kun je dubbelklikken om de inhoud te verplaatsen, te schalen of te draaien, los van het kader.  Slimmer en beter dan Indesign, want beginners vinden dit altijd lastig. Schalen inclusief inhoud doe je met Shift ingedrukt.

Als de inhoud eenmaal verplaatst is, moet je dit plaatje eerst Groeperen (⌘-G) als je het daarna nog wil schalen inclusief inhoud. Dat is raar, maar gelukkig kan het wel.

Een plaatje converteren naar Picture Frame kan met rechtsklik.

Er is een Snapping Manager, die kun je beter meteen aanzetten. Alle opties kunnen daar aan, behalve Show Snapping Candidates: die kan uit. Er is ook een goede Guides Manager, maar Snapping en Baseline grid is meestal al voldoende.

Leuke oefening: zet de Snapping Manager aan. Plaats 3 kaders, maak ze exact even groot, ook de tussenruimte. Supersimpel! Plaats er 3 afbeeldingen in (drag & drop). Selecteer de kaders en resize (!!!).

Als je de Tools losbreekt, dus niet Dockt, heb je een dubbele rij – handig. De hele interface kan in Light Mode of Dark Mode. Met Tab kan je de hele UI uitzetten (behalve als je in Tekst zit, dan is het een Tab – heel goed dus). Echt full screen kan ook, gewoon met de groene knop linksboven.

Eigenlijk zit alles er verder wel in wat ik nodig heb –  Automatische Tekst-kaders kan nu ook, met Shift-klik op het overflow-icoon. Ik ben best wel veeleisend, en een superkritische zeikerd. Maar wat ik tot nu toe in een paar uurtjes heb gezien is zeer overtuigend. Export naar PDF zit slimmer en beter in elkaar. Export naar andere formaten is veel uitgebreider dan Indesign. Tekstomloop, baseline grid, Tekst- en Paragraafstijlen, de Pathfinder, Tekst op een pad, professionele Typografie-opties, Master Pages, transparantie, ronde hoeken, Special FX, optische marges, hangende interpunctie, TOC, Layers, kadereigenschappen, gebalanceerde kolommen, kleurbeheer: het zit er allemaal in, op de plekken die je verwacht – of juist slimmer en beter.

Hier een paar tutorials.

Nog wat tips

Maak zelf een shortcut voor Plaats Afbeelding: In de voorkeuren kies je ⌘ Shift D bij File > Place.

⌘D is Deselect: moet je zo houden (want dat zit ook in Photoshop en zo).

Tekst importeren: Word en RTF kun je knippen-en-plakken. Stijl en opmaak bijft behouden als je dat wil. Prima, dan heb je toch ook geen Import nodig? (UPDATE: importeren kan nu ook). Style-mapping werkt ook: stijlen vanuit Word (zoals Heading 1) behouden gewoon hun stijlen in Affinity Publisher.

Bij Voorkeuren > Tools kun je Select when intersect […] beter aanzetten.

Maskers: Klik de Triangle Tool voor allerlei vormen zoals een hartje. Via Layers > Convert to Picture frame kun je in elke vorm een plaatje plaatsen, als masker dus. Dubbelklik het plaatje voor opties.

Uiteraard zit niet ALLES erin, zoals EPUB. Maar dat was in Indesign ook belabberd, en tot zover mis ik geen echt belangrijke dingen.

Voorlopige nadelen of bugs van Affinity Publisher

• Ik had hier een lijst, maar al mijn punten zijn inmiddels opgelost:

Inmiddels opgelost:

• Nederlandse spelling zit er inmiddels ook in, Nederlandse afbreking ook. Handmatig afbreken kan ook, de gewone sneltoets ⌘Shift- kan je zelf instellen.
• Automatisch Tekst-kaders aanmaken: Shift-klik op het overflow icoon rechtsonderdaan je tekstkader.
• Schalen van Picture Frames inclusief inhoud: met Shift. Als de inhoud eenmaal verplaatst is (na een dubbelklik), moet je het Groeperen (⌘-G) als je het daarna nog wil schalen inclusief inhoud.
• De “bleed” ofwel afloop is er (File > Document setup > bleed)
• MET of ZONDER bleed heet View > Clip to Canvas  en er is ook View > bleed
• Het kettinkje is er nu overal, om de vier getallen te koppelen voor Top Right Bottom Left.
• bugs opgelost
• maskers zijn er nu ook

Deze blog is niet gesponsord. Ik verdien er helemaal niks mee. Ik zal deze blog regelmatig aanvullen, dus kom nog eens terug

• Zie hier mijn snelcursus Affinity Publisher
• En zie de andere blogs hier over Affinity