– Update: 27 juni 2023 –
Hoe zit het nou, anno 2023, met die zonnepanelen op je dak? Wat is de terugverdientijd? Wij hebben het sinds 2016, samen met een aantal buren. Die zonnepanelen waren daadwerkelijk in zeven jaar terugverdiend. Nu kan dat zelfs in drie jaar, want elektra is nu veel duurder en de panelen veel krachtiger. Het volledig salderen wordt verminderd vanaf 2025, maar een bepaalde mate van salderen blijft.
Eerst maar eens een rekenvoorbeeld:
Zes grote zonnepanelen (rond de 1,70 x 1 meter, nu ongeveer 400 Watt per paneel) leveren tesamen 2.500 KWh per jaar. Dat leverde je destijds € 500 per jaar op, inmiddels wel € 1.250, want stroom kost nu zo’n €0,50 per KWh. Nieuwe panelen zijn ruim 400 Watt, dus die leveren ook al 35% meer op dan zeven jaar geleden (echt, ik heb het inmiddels zelf gemeten).
Alles bijelkaar kost die installatie met zes panelen bij een gerenommeerde installateur (zoals Zonenco of Zonnefabriek) zo’n 3.500 euro. Sinds 1 januari 2023 zit er geen btw meer op, ook niet op de arbeid. Montage, omvormer, monitoring via app, materiaal, panelen, bedrading, aanpassing aan je meterkast, alles is nu btw-vrij, dankzij een EU-regel (dus niet dankzij onze Nederlandse regering…).
Klein en goedkoop kan nu ook: met een balkoncentrale oftewel zonnepanelen met een stekker
Informatie over panelen staat onder ander op zonnepanelen.net. Tegenwoordig zijn alle nieuwe panelen goed. All black levert ietsje minder op maar vinden veel mensen mooier. PERC levert ongeveer 4-5% meer stroom op, maar veroudert (mogelijk) ietsje sneller. Het scheelt dus niet zo veel meer.
Je kan ook alles zelf doen, bijvoorbeeld met deze set met acht grote 400W-panelen voor €2.500,- inclusief omvormer. Zie onderaan een voorbeeld.
De stroom voor een zuinig huishouden kan al vanaf zes panelen. Voor een elektrische auto heb je gemiddeld zes panelen extra nodig (als je die zou kunnen opladen bij je huis). Voor een warmtepomp heb je gemiddeld tien panelen extra nodig, maar dan kan je zelfs ook van het gas af. Koken op elektra kost ongeveer 1 zonnepaneel extra.
Je kan ook meedoen met gezamenlijke zonnepanelen in je buurt, als er niks op je dak kan: via de SCE (voorheen Postcoderoos).
Eisen zonnestroom per april 2021
Iedereen die zonnestroom aan het stroomnet gaat verbinden, moet nu op ‘energieleveren.nl‘ de grootte van het systeem (in kiloWatt) invullen, en het merk en model van de goedgekeurde omvormer: zie deze lijst. Een slimme meter is niet verplicht en mag je weigeren. Die is namelijk ongunstiger als het salderen straks verminderd wordt.
Ons voorbeeld vanaf 2016
Wij hadden gekozen voor Zonnefabriek. Onze panelen zijn de goed geteste Amerikaanse Sunpower E20 en die zijn inderdaad nog steeds top, ook na zeven jaar. Destijds was 300W ook uitstekend. Ook de degelijke SMA-omvormers zijn nog steeds perfect en geluidloos.
Wij verbruiken per huis ongeveer 2.000 kwh per jaar, dus met die 6 panelen hebben we zo’n beetje alle stroom gratis (we koken op gas en we hebben stadsverwarming).
Hier een overzicht hoeveel stroom een apparaat verbruikt. Als je stroom wil besparen: neem dan een zuinige A-label koelkast. Gebruik LED-lampen, neem een zuinige tv en vervang je oude wasmachine en -droger. Zie ook dit artikel over energie-besparing.
KWh, wat is dat?
1 KWh (kiloWatt / hour) betekent dat een 1.000W-apparaat een uur kan draaien. Of een 100W-apparaat tien uur uur lang, et etera. Als de zon volop schijnt leveren mijn zes (oude) panelen in de zomer 13 KWh per dag, in de winter 3KWh. Als het bewolkt is in de zomer 2 KWh per dag, en in de winter 0,2KWh.
De omvormer mag net onder het vermogen van de panelen presteren, dan is de opbrengst het hoogst.
Maar de zon schijnt toch niet de hele dag? En overdag heb je toch juist minder stroom nodig? Wat heb je er dan aan? En in de winter dan, of met bewolking? Moet je dan geen enorme grote dure thuis-accu hebben? Of zo?
Salderen
Nee, dat hoeft niet, dankzij het salderen. Dat betekent dat je voor de stroom die jij teruglevert dezelfde prijs krijgt als de stroom die jij afneemt. Overdag met veel zon loopt je stroommeter terug. ’s Avonds en in de winter loopt je meter weer de andere kant op. Je meter kan zo op nul blijven staan. Zo heb je ook geen dure accu nodig.
Dit werkt ook bij een slimme meter: die heeft aparte meters voor gebruikte en opgewekte stroom. Na 2025 wordt gebruikte stroom elk jaar iets duurder dan opgewekte stroom, maar je blijft altijd wat geld krijgen voor teruggeleverde energie. En alle zonne-energie die je zelf verbruikt hoef je sowieso niet te salderen.
Die nieuwsberichten nu over de gedaalde prijs van teruggeleverde energie gaan over stroom die je PER JAAR TEVEEL had, na aftrek van je eigen verbruik. En zolang je niet teveel panelen hebt is dat dus nul. Zonnepanelen blijven dus altijd gunstig.
Je kan het beste iets MINDER panelen neerzetten dan je verbruikt.
Er komt zelfs een nieuw verdienmodel bij:
Thuisaccu’s worden slim en er komen dynamische tarieven. Als de zon schijnt is de stroom goedkoop en wordt je accu opgeladen, als de stroom duur is wordt jouw stroom terugverkocht aan het net. Je (af)wasmachine en droger worden automatisch aangezet als de zon schijnt. Als de stroomprijs negatief is (bijvoorbeeld met veel wind en zon) krijg je zelfs geld als je de accu’s oplaadt. Zo kan je verdienen ZONDER zonnepanelen: met je slimme thuisaccu en een variabel stroomcontract (een dynamisch tarief).
Parallel, in serie, of met optimizers
De eenvoudigste manier om zonnepanelen te verbinden is in serie. Maar als er op een paar panelen vaak meer schaduw valt dan op andere, dan kan je ze beter allemaal parallel verbinden. Dat is wel duurder. Een optimizer bij elk paneel kan ook, voor rond de 60 euro per stuk. Dan kan alles serieel blijven, zonder de nadelen ervan.
Wp: vermogen en zonintensiteit
Wp is Watt-Piek, oftewel het maximale vermogen in optimale condities (1000W/m²). In de praktijk haal je dat in Nederland nooit, hooguit 80% daarvan. Op Buienradar staat de actuele zonintensiteit in W/m²: 500 W/m² betekent daar dus 50%. Dan komt er uit een 300W paneel maar 150 Watt. Ander voorbeeld: Op een grijze dag in maart staat er 150W/m: dat is 15%. Een 300W paneel levert dan dus maar 45 Watt op.
Teruggave
Verder heb je in Nederland een Teruggave Energiebelasting. Kijk maar op je jaarafrekening. Het is een vast bedrag van iets van 320,- (nu veel hoger, door de energiecrisis). De prijs per kwh wordt zo lager naarmate je minder verbruikt:
Verbruik je veel, krijg je kleine korting:
€2320 euro verbruik – €320 korting = €2000 (14% korting)
Verbruik je weinig, krijg je hoge korting:
€500 verbruik – €320 korting = €180 (64% korting)
Grootverbruikers vallen vanaf een bepaalde hoeveelheid in het goedkope tarief. Van jouw zonnestroom wordt dan een deel verrekend met het goedkope tarief, maar ook een deel met het dure tarief. Kortom: ook als grootverbruiker kan je het beste niet meer panelen plaatsen dan je verbruik is.
Zonnepaneel met subsidie?
Vroeger had je subsidies. Nu niet meer. Maar die 0% BTW is ook een vorm van subsidie, en het salderen ook, en de teruggave energie-belasting ook. Bovendien zijn de panelen inmiddels goedkoper en zo’n 35% krachtiger. En de waarde van je huis stijgt, met 5.000 euro gemiddeld. Bij verkoop heb je het dus meteen al terugverdiend, sterker nog – dan heb je meteen al winst.
En als je het niet voor jezelf of je portemonnee doet, doe het dan voor een betere wereld! Groene stroom wordt belangrijker dan olie. De wereld gered van het kwaad! En het klimaat ook gered!
Kijk uit voor slimme meters
Een ouderwetse stroommeter meet geen blindstroom (met LED en TL heb je veel meer blindstroom), en die blindstroom hoef je dan dus niet te betalen. Maar een moderne “slimme meter” meet dat juist wel. Die is dus vooral “slim” voor de energie-maatschappij zelf: want de blindstroom moet je dan zelf betalen. Bovendien blijken er ook slechte slimme meters te zijn. Als je een slimme meter hebt, check dan het model! En ten slotte is een slimme meter ongunstig als de saldering verminderd wordt. Je mag een slimme meter ook gewoon weigeren.
Elektrische auto en thuisaccu
Een elektrische auto had een groot belastingvoordeel, en de stroomkosten per kilometer waren meestal veel lager dan benzine. De minst zuinige Tesla verbruikt 0,2 kilowattuur per kilometer volgens deze gegevens. Als je 11.000 kilometer per jaar rijdt – zoals gemiddeld in Nederland – is dat 2.300 kWh. Met 6 zonnepanelen extra rij je dan bijna gratis als je thuis zou kunnen opladen.
Sommige elektrische auto’s kun je ook gebruiken als thuisaccu. De zonnepanelen laden overdag de auto-accu op, en ’s avonds kan je die stroom dan thuis gebruiken. Overdag kan de auto-accu ook stroompieken opvangen. Voor het stroomnet is dat gunstig. Je kan ook zo geld verdienen, door op die momenten stroom op te slaan, en op dure momenten die weer terug te verkopen aan het net. Met een dynamisch tarief en een slimme omvormer kan dat.
Met zo’n auto-accu kan je ook zonder stroomnet: off grid. Een thuisaccu van 10KWH kost 3.000 euro, zoals deze sets, en dat soort accu’s zitten ook al in je elektrische auto. Alleen de vier koude maanden (nov t/m feb) lukt je niet met zonnestroom. Dan moet er een grote windmolen bij, of een kleine dieselgenerator. Of je zet je koelkast gewoon buiten ;)
Groene stroom
Bij de Consumentenbond kun je zien wie écht groene stroom aanbiedt.
Is mijn dak geschikt voor zonnepanelen?
Op de site zonatlas.nl zijn de daken van Nederlandse woningen en bedrijven gescand op geschiktheid, rekening houdend met de schaduw van gebouwen en bomen. Na het intikken van een postcode verschijnt allerlei informatie. (De data kan verouderd zijn).
Warmtepomp: helemaal van het gas af
Woon je in goed geïsoleerde nieuwbouw, dan kun je zelfs ook de verwarming elektrisch doen, met een warmtepomp. Dan heb je 3.000 kWh per jaar aan extra stroom nodig, dat zijn 10 tot 12 zonnepanelen extra.
Een 6kW warmtepomp kan al voldoende zijn, maar dat kost al wel 10.000 euro. Daar krijg je nog wel 1800,- subsidie op. MAAR hier zitten nog niet de radiatoren bij: dat soort lagetemperatuur radiatoren kosten bij elkaar ook nog eens € 2.500. En de extra zonnepanelen kosten ook nog eens ongeveer 7.000 euro.
Een ander nadeel is dat een warmtepomp ook herrie geeft: 50dB. En verder wordt dit wel ongunstiger als het salderen vervalt. Want het overschot aan stroom in de zomer kan je dan niet meer in de winter gebruiken…
- Subsidie warmtepomp 6Kw
- Apparatenlijst waar subsidie op zit
Subsidie is alleen mogelijk als je het laat installeren, dus niet als je het zelf doet.
Goedkoop alternatief: infrarood panelen of split unit airco
Een infrarood paneel kost meer stroom dan een warmtepomp, maar je kan er ook heel plaatselijk en tijdelijk mee verwarmen, bijvoorbeeld bij je zitbank, of naast je bureau. Je hoeft dus niet de hele ruimte te verwarmen. Dan kan het dus ook juist heel zuinig zijn. En het is heerlijk behaaglijke warmte. Het kan ook op de grond, als matten.
Een split unit airco kan ook verwarmen. Goedkoop in aanschaf, en dan heb je meteen ook een airco in de zomer. De stroom overdag in de zomer is toch al gratis, met je zonnepanelen, zelfs als er geen saldering meer is.
Kom maar door met je commentaar!
Laat maar weten, in de comments hieronder, wat ik allemaal vergeten ben, of wat ik allemaal fout heb…
Meer interesse in compacte zonneladers? Zie m’n blog daarover.
Alles zelf doen: voorbeeld 2019
Een voorbeeld in maart 2019: mijn collega Michiel kocht acht 305W panelen op zonnepanelen-voordelig. Hij installeerde alles zelf, want hij is handig. De panelen waren in totaal 1200 euro incl btw. De houders (Van der Valk, bij Euro Electronics) waren 600 euro, de omvormer (Omnik) was 500 euro. Daar zit ook de app/website bij voor de online monitoring. Daar kan hij zien dat alles goed werkt. De aanpassingen aan de meterkast (Aardlekautomaat) deed hij ook zelf, en dat kostte iets van 70 euro aan materiaal.
De hele installatie met de plaatsing en bedrading nam nog geen twee dagen in beslag en kostte dus in totaal 2400 euro, nu met 0% btw zou dat 2000 euro zijn. Dat is in minder dan twee jaar terugverdiend. En de komende 30 jaar heeft hij nauwelijks nog stroomkosten – zelfs als het salderen minder gunstig wordt.
Hij keek van tevoren op allerlei websites met reken-tools om berekeningen te maken. En op ‘energieleveren.nl‘ heeft hij de wettelijk verplichte gegevens van het systeem ingevuld.
Nu in de zomer 2023 is een zelfbouwset bijvoorbeeld deze set met 8 panelen van 400W inclusief omvormer voor €2500. De goedkoopste panelen nu zijn TW Solar All Black 405W voor rond de €130 per stuk, en die doen het ook perfect: gemeten in de praktijk, bij mijn ouders.
Hier een stappenplan voor het zelf installeren van een compleet systeem.
UPDATE 2021: tegenvaller bij dakreparaties
Bij ons lekte het dak. De nieuwe dakbedekking was kostbaar en alle zonnepanelen moesten er ook nog eens af, en daarna weer terug. We lieten dat weer door Zonnefabriek doen, voor 120,- per paneel. Het is verder wel zonder problemen verlopen.
BIJLAGE: Rekenvoorbeelden
Filmpje uit januari 2023. Het bevestigt mijn hele verhaal hier:
Zonnepanelen zijn in twee jaar terugverdiend:
Zonder salderen in drie jaar:
En zonder salderen en MET accu ook in drie jaar terugverdiend:
Een leuk nieuw filmpje zou zijn: ZONDER zonnepanelen, maar alleen maar met een slimme thuisaccu (of elektrische auto) en een dynamisch tarief. Hoe snel heb je dat terugverdiend?
Onze VvE wil zonnepanelen voor de parkeergarage en de algemene ruimte (lift e.d.). Wij hebben een grootzakelijke aansluiting.
Vraag: adviseert u onsen SCE-subsidie aan te vragen of juist niet. De subsidie krijg je alleen in jaren met lage stroomprijzen. De subsidie is niet gratis: de teruglevering is gemaximeerd, je moet een brutoproductiemeter laten installeren en maandelijks meetkosten betalen.
De kans dat je wat geld terugkrijgt is niet zo hoog, het is meer een risicodekking voor de gevallen dat het te weinig oplevert (als de hele installatie buitensporig duur blijkt, wat niet aannemelijk is). Maar als je wat krijgt is het wel mooi meegenomen.
Inmiddels gaan de prijzen van zonnepanelen wel door het dak (ondanks of dankzij 0% btw..?). 600 per paneel is heel normaal.
Nu meestal €150 – €200 voor de nieuwste 400W panelen.
Hoi, ik heb een loggia op zuiden(10 hoog geen obstakels) met een hekje van 270 x 110 aan de buitenkant. Ik zou ongeveer 50% van het hekje willen coveren met een paneel. Doel is om verlichting in de keuken en als haalbaar ook zuinig model tafelkoelkast te voorzien. Wat raad je me aan? Werken zonnepanelen ook verticaal?
Ja verticaal op Zuid is ook redelijk goed. Een 400W paneel is perfect.
Alles waar de overheid zich mee bemoeit wordt duurder. Wel,of geen btw, het doet er niet toe. Je zult je eigen voordeel moeten zoeken. Voor mezelf? Niks twrugleveren, geen smartgrid etc. keep it simple. KISS
Ik hoorde laatst dat het wel erg leuk is dat er zoveel mensen naar zonnepanelen over gaan, maar dat hierdoor op een zonnige dag het stroomnetwerk overbelast wordt door de hoeveelheid energie die terug geleverd word. Kortom Wij kunnen wel het beste voor hebben met het milieu, maar de infra structuur van de energie maatschappijen zijn er nog niet op ingericht. Hierdoor ligt overbelasting en uitval van het elektriciteitsnetwerk op de loer. Bijna alle systemen die nu geplaatst worden, kunnen zelf niet de overtollige elektriciteit opslaan, zodat je bij uitval tenminste nog een week stroom behoud. (Of je moet voldoende geld over hebben!)
Je kan daarom straks geld verdienen met thuis-accu’s:
Als de zon schijnt krijg je geld als je stroom afneemt. Dat sla je op in je accu.
’s Avonds moet je betalen als je stroom afneemt, maar je krijgt geld als je stroom teruglevert aan het net.
Je hebt alleen een slimme converter nodig die dit zelf regelt: die zijn er al, van SMA. En een variabel tarief (dynamisch).
Zo verdien je zonder zonnepanelen, en is de capaciteit op het stroomnet gered.
Een kleine opmerking over de eenheid KWh. In je verhaal noem je het “kilowatt per uur” maar het moet zijn: “kilowatt maal uur”, kortom kilowatt-uur. Het is een soort tijdseenheid, een speciaal soort uur, een kilowatt uur. Je verdere uitleg is helemaal correct.
ok dank! aangepast
Het is juist geen tijdseenheid. kW = energie/tijd. kWh = energie/tijd x tijd = energie.
Voor de natuurkundigen: 1kWh = 3600 kJoule.
Ik ben Aart-Jan’s buurman en heb nu een jaar dezelfde (6) zonnepanelen. De opbrengst is boven verwachting, bijna 1900 kWh. Ik denk niet dat Nederland nog verder wil gaan achterlopen als het gaat om groene energie, dus die saldering zal blijven. Maar ik ben vooral trots dat ik een bijdrage lever aan de wereldwijde energietransitie. Nu nog een elektrische auto!
Zo is het! En bij mij is het dus ook ruim 1900 kWh, in precies 1 jaar. In geld uitgedrukt is dat dik 450,-.
Ik heb toch even de neiging om te reageren omdat ik de teksten – zoals helaas te doen gebruikelijk – nogal uitersten vind. Je toelichting is heel aardig Aartjan. Echter – zoals je zelf ook al aangeeft – zijn er bij veel ‘voordelen’ nogal wat kanttekeningen te zetten: zie de reactie van Hannov waarvan je aangeeft, je er aardig in te kunnen vinden.
Ik heb met diverse leveranciers aan tafel gezeten en ben helaas tot de conclusie gekomen dat alle berekeningen zo zacht zijn als boter.
Mijn conclusie: doe je het voor het milieu (zie visie Fred) dan moet je het zeker niet laten, maar economisch is het hoogst onzeker of je er op verdient. Maakt je dat niet uit? Dan zeker doen. Doe je het vanwege kostenbesparing, dan zou ik zeker voorzichtig zijn. Korte termijn zul je er zeker aan verdienen, maar lange termijn zijn er veel onduidelijkheden (bijv. kosten onderhoud/ vervanging, onduidelijkheid saldering, ontwikkeling prijzen energie etc. etc.) en is het nog maar de vraag of je er werkelijk wat aan over houdt.
Kortom: hulde voor de enthousiaste omschrijving, maar wel kritisch blijven over haalbaarheid.
En nog een kleine aanvulling: zonatlas.nl werkt met – zeer – verouderde data. Dus wel even heel goed kijken naar de foto’s waarop de gegevens zijn gebaseerd. In mijn geval is het platdak van mijn garage volkomen oninteressant vanwege bomen. Echter zijn die bomen inmiddels 5 jaar geleden gekapt…. Lekker up to date dus :-)
Tja als je alles zo gaat bekijken als Hannov dan kan je maar beter aan de prozac gaan. Natuurlijk zijn en blijven dingen verkeerd gaan…..zie het ook eens vanuit het milieu;)) wat is nou schoner dan de ZON. Het verblijdt onze geest en je zorgt ook nog eens voor minder UITSTOOT.
Hoe blij ☺️ Kan je dan niet zijn!
Fred de Ligt
Je vergeet dat de omvormer na 10 tot 12 jaar vervangen moet worden. Leuke kostenpost. Verder gaan de zonnepanelen promoters erin in hun kostenplaatjes gewoonlijk vanuit dat de elektriciteitsprijs ongeveer 5 % per jaar stijgt. Niet dus. Dit jaar gaat de prijs zelfs naar beneden. Dan nog de energiebelasting. Die wordt elk jaar weer iets verhoogd. Dat wil zeggen je krijgt minder terug en jouw voordeel als panelenbezitter krimpt dus.
Wij hebben 12 panelen op het dak liggen. Die leveren met moeite 2000 kWh per jaar. Tel uit je winst. De omvormer maakt een tiefus herrie. En als ooit het platte dak vervangen moet worden, dan hebben we forse extra kosten omdat de hele installatie eerst verwijderd dient te worden.
Garanties tot 25 jaar zijn een farce. Probeer maar eens iets te claimen. Zowel installateurs als fabrikanten gaan bij bosjes failliet. Van de Europese en Amerikaanse panelenboeren is er bijna geen een meer over. Op dit moment wankelt een hele grote Chinese leverancier.
O ja, dat GreenChoice. Dat bedrijf pleegde jarenlang fraude met eindafrekeningen. Lekkere groene club.
Eigenlijk is het onverantwoordelijk om nog zonnepanelen te promoten nu de salderingsregeling in 2020 vervalt. Als je bevoorbeeld ziet dat een club als Vereniging Eigen Huis nog steeds probeert zonnepalen te verkopen aan hun leden, dan vraag je je af wiens belang men dient. Die installateur van VEH is trouwens ook al failliet gegaan.
Kortom begin er maar niet aan. Alleen als je voor 15 jaar zeker bent van subsidie, dan is het haalbaar.
ps Grootverbruikers betalen dramatisch veel minder voor hun gas en elektriciteit dan consumenten. Geen wonder want zonder die lagere tarieven zou er van onze industrie en landbouw niets maar dan ook echt helemaal niets meer over zijn. Daarom grenst het ook aan economische zelfmoord om veel n zonnepanelen en conventionele windmolens te investeren.
Dank voor dit uitgebreide tegengeluid! Klopt wel aardig volgens mij. Maar onze omvormers maken geen herrie en gaan hopelijk langer mee, onze panelen leveren wel de beloofde stroom, garantie hebben we al eens moeten gebruiken en dat ging goed, en dat de saldering afgeschaft wordt is niet zeker.
Naar beneden…….en de panelen worden goedkoper. Gebruik meer overdag en volg ‘s avonds een plantenleven. http://yugeshima.com/diygrid/book/ ‘Take back the power’