– Update: 21 november 2024 –
BESPAAR ENORM OP JE VERWARMINGSKOSTEN – en stel je radiator af! Je ziet van die filmpjes. En je denkt: “WOW, GENIAAL!”. Maar is dat wel zo? Hoe werkt dat precies?
Onderaan staan updates, zoals over thermostaatkranen.
Stel: je hebt maar één radiator. Het warme water komt er aan de ene kant in, en gaat er aan de andere kant weer uit. Het inkomende water is bijvoorbeeld 55 graden, en het uitgaande 50 graden. Maar, hallo! Dan is er maar 5 graden aan warmte afgegeven. Dat is toch niet effectief? De oplossing is: draai de radiatorknop wat verder dicht. Dan wordt het uitgaande water bijvoorbeeld 35 graden: dan is er dus veel meer warmte afgegeven. Het water krijgt dan gewoon meer tijd om de warmte af te geven. Je verwarmt dan effectiever, beter en sneller, en dus ook zuiniger – gewoon door de knop wat verder dicht te draaien.
Als je het zou kunnen meten kun je het perfect afstellen. En dat kan met zo’n infrarood-thermometer, of deze pyrometer van een tientje. Je mikt ‘m gewoon op de plek op je radiator waar het water binnenkomt, en op de plek waar het water er weer uitgaat. In het ideale geval zit daar zo’n 20 graden verschil tussen. Is dat veel minder, dan kun je dus de radiatorknop ietsje dichtdraaien.
Maar hoe zit dat met meerdere radiatoren?
Je hebt natuurlijk niet één radiator, maar meerdere. Die kunnen soms in serie staan, maar meestal zijn ze parallel via een grotere hoofdleiding die bij elke radiator afgetakt wordt. Dus dan werkt dit afregelsysteem ook.
Warmte beter verdelen
De knoppen zijn er dus eigenlijk om de warmte te verdelen. Bij mijn ouders was het beneden bijvoorbeeld warm, maar boven koud. Alle radiatoren staan open. Beneden is het beter geïsoleerd, en daar hangt de thermostaat, dus daar wordt gemeten wanneer de ketel aan gaat en wanneer hij stopt. We hebben toen de radiatoren beneden half dicht gedraaid, en boven helemaal open. Nu wordt het boven weer naar verhouding warmer, zonder dat je daar een elektrische kachel bij hoeft te plaatsen, en zonder dat je teveel extra energie verbruikt.
Maar je kan ook boven bijverwarmen:
Infraroodpanelen als bijverwarming
Het goedkoopst in aanschaf bij elektrische verwarming zijn infraroodpanelen. Bijvoorbeeld alleen bij je zithoek, en dan alleen als je er zit. Hij verwarmt niet de lucht, maar alleen objecten en lichamen. Het is een heerlijk behaaglijke warmte. Je kent het van de sauna. Het is gezond en goed voor je spieren. Ik heb er eentje van 600W. Dun, lichtgewicht en verplaatsbaar. Hij staat naast mijn bureau. Hij moet wel dichtbij je staan voor het beste effect.
Zoals dit verplaatsbare infraroodpaneel:
Of zo’n infrarood-kacheltje van 900W op BOL:
Of een superkrachtige terrasverwarmer van 2.000 Watt, voor binnen en buiten:
Vloerverwarming met infrarood-matten kan ook.
Vest met USB verwarming
Een vest met USB verwarming kost nauwelijks stroom, is goedkoop en werkt goed. Ik had er deze blog over geschreven. De stroom gaat met powerbanks. Voor je voeten zijn er verwarmde inlegzooltjes en sokken. En deze stoelverwarming kan ook gewoon thuis in elke stoel, met de stroom van een powerbank of van een telefoonlader.
- Zie ook alle verwarmingstips hier
- En de TOP 10 energie-besparingstips
Heel leuk filmpje hieronder! Maar… er zitten toch wat mitsen en maren aan:
Thermostaatkop / knop / kraan
Een thermostaatkraan gaat automatisch dicht bij de kamertemperatuur die je op de knop instelt. Je kan zo niet alleen energie besparen, maar ook de temperatuur voor elke kamer apart instellen. Het vervangen van de oude radiatorknoppen kan je gewoon zelf:
Een thermostaatknop herken je aan die gaatjes en cijfers. In de sneeuwvlok-stand kan de leiding dan ook nooit bevriezen.
Slimme thermostaat
Weer een stap verder is een slimme thermostaat zoals deze van Honeywell of die van Google Nest. Die kan je op afstand bedienen, ook als je niet thuis bent, via internet. Je kan dan alvast de verwarming aanzetten als je nog niet thuis bent. Of uitzetten. Of dag-, week- of jaarschema’s maken. Of met je stem bedienen. Of met geofencing: als jij dan het huis verlaat gaat de verwarming lager. Er zit een app bij, met instellingen, grafieken en inzichten in je energieverbruik. Je kan zo dus ook energiekosten besparen.
Slimme thermostaatknoppen
Nog een stap verder is dat alle knoppen ook slim zijn, dus verbonden met wifi en met die slimme thermostaat. Iedere knop is dan apart via de app instelbaar. Deze set van 6 knoppen bijvoorbeeld:
Je hebt het in het artikel over radiatoren die meestal in serie zouden staan. Bij mijn weten zijn radiatoren altijd parallel aangesloten. Hoofdleiding aanvoer en hoofdleiding retour waarvandaan word afgetakt naar de radiatoren. In serie zou retour leiding radiator 1 naar aanvoer radiator 2 zijn. Dat is toch nooit het geval? Daardoor is waterzijdig inregelen zeker nuttig. Alleen gebeurd dit normaal gezien met een voetventiel en niet met de radiatorknop. (Met de radiatorknop is een goedkope oplossing en werkt niet bij thermostaatknoppen). Bij een thermostaatknop is inregelen alleen mogelijk met een voetventiel maar nog steeds nuttig.
Dank! Ik heb het artikel weer wat aangepast.
Ik heb een vraag want ik sta voor een grote uitgave en ik twijfel om dit door te zetten. Vervanging van cv-ketel kan ik niet omheen. Wel wordt aangegeven dat er waterzijden ingeregeld moet worden en dat betekent het vervangen van radiator afsluiters Danfoss RA-N afsluiters met de handknop 013G5002. Dit geldt voor 7 radiatoren. Prijs voor dit inregelen 915€. Als ik Google op deze Danfoss artikelen kom ik op 7,50 plus 37,50 per radiator en totaal op 350€. Het inregelen zou dan een kleine 600€ zijn terwijl de cv installatie leeg is omdat de ketel wordt vervangen (2250€). Daarnaast is aangegeven dat mijn huidige vloerverwarmingsunit vervangen moet worden door een nieuwe unit. Heeft te maken met gebruik van vloerverwarmingsbuizen die in 1990 zijn toegepast en langzaam dichtslibben? Unit plus schoonblazen ook van 2250€.
Tot slot, we zijn toch bezig, ook een vervanging van de ventilatorbox. Vervangen box 600 en reinigen bestaande kanalen, vier stuks, 350€ . Op Google vind ik deze box voor 199€. Opgeteld kijk ik dus tegen een kleine 7000€ aan. Vervangen cv-ketel en aanpassen unit vloerverwarming kan ik begrijpen, maar andere kosten lijken mij aan de hoge kant.
Wat is het advies? Cv-ketel laten installeren en later apart door andere installateur waterzijdig in laten regelen? Ook zelf ventilatorbox vervangen?
Vraagje. Ik had een oude ketel (ruim 22 jaar) die werkte perfect. Als ik de kachel in de ochtend vanaf 17.5 naar 20 zette bleef het de hele dag (winter) lekker warm (behaaglijk) in huis.
Helaas is deze kapot gegaan en wilde ze het onderdeel niet meer vervangen ivm “ouderdom” e.d. met als gevolg een nieuwe ketel waar ik eigenlijk niet op zat te wachten en wat ik al 2 jaar heb kunnen uitstellen uit angst de boel niet meer lekker te kunnen verwarmen (ervaring v overleden moeder en buren uit omliggende blokken)
Nu sinds een week een nieuwe ketel. Hij “verwarmt” heel snel, bereikt ook heel snel de gewenste temperatuur (20 graden) maar helaas koelt hij nadien ook héél erg snel af en geven de radiatoren al snel geen warmte maar “kou” af waardoor ik de thermostaat nu dus meerdere keren per dag even aan moet zetten om het huis weer wat op te warmen tot zelfs af en toe 22 graden omdat ie er anders al weer heel snel mee stopt.
Met de oude ketel waren de radiatoren bovenin (goed) warm en onderin lauw. Nu zijn alle radiatoren over het hele vlak warm ipv “verdeeld”.
Kan dit de reden zijn waarom ik het nu niet meer red met de “20 graden”?
Het lijkt er op dat je de radiatoren verder dicht moet draaien. Probeer maar. Aan de ketel kan het niet liggen. Aan de radiatoren ook niet, want die zijn hetzelfde. Dus alleen de afstelling van de radiatoren kan anders zijn dan voorheen. Half dichtdraaien dus! Of een kwart, of driekwart.
Aan de radiatoren is niks veranderd. Daar kom ik nooit aan. Sterker nog, ik heb het door jouw reactie zojuist geprobeert maar die zitten muurvast. Daar komt niemand aan. Al jaren niet. Die staan al 22 hetzelfde. De kleinere kon ik nog wel verdraaien (half gezet) maar de grote bij het voor en achterraam zitten muurvast.
Het kan ook nog zijn dat je ketel veel meer water pompt dan de vorige. Misschien kan je dat op de ketel afstellen? Dus de uitgaande kraan daar verder dichtdraaien?
Heb ik helaas verder geen kaas van gegeten. Heb nu maar eens afspraak gemaakt dus hopelijk kunnen zij het oplossen en is het iets wat hij hierboven al aangeeft.
Dankjewel.
Gr. Karin
Toch nog 1 vraag. Kan het vermogen van de ketel daar ook invloed op hebben of is dat stom gedacht? De ketel staat vanuit de fabriek op 70% ingesteld.
Hoi, met alle goede bedoelingen zie ik heel veel opmerkingen die in de categorie klepel en klok horen.
Waterzijdig inregelen heeft wel degelijk zin. Dit heeft verder niets met thermostatische kranen zoneregelingen e.d. te maken. Het gaat erom dat je de weerstand in de leidingen zodanig instelt dat alle radiatoren de juiste hoeveelheid water krijgen. Hoeveel dat is hangt af van de afmetingen van de radiator en de ruimte waar deze hangt.
Als dit eenmaal goed is ingesteld (en dat kan heel vaak prima met de bestaande (oude) kranen of eventueel voetventielen) op de radiatoren, dan maakt het vervolgens niet uit of je ergens een radiator helemaal dicht zet of niet, er zal in totaal meer water over de wel in gebruik zijnde radiatoren gaan lopen, maar de balans (verhouding tussen de radiatoren) blijft gelijk. Dit is niet erg, de meeste moderne modulerende ketels regelen dan het pompvolume weer terug.
De genoemde dynamische kranen werken heel anders. Daar stel je de kraan in op de afmetingen van de radiator. Ongeacht de druk in de leiding loopt er dan een ingestelde hoeveelheid water door de radiator. Leuk maar dit werkt in de praktijk matig. Afgezien dat je onnodig op kosten wordt gejaagd door alle kranen te vervangen (wat vaak helemaal niet nodig is) zorgen al die kranen voor veel weerstand in de leidingen (precies wat je dus niet wilt) waardoor de pomp hard moet werken om voldoende druk te maken (met dientengevolge hoge energiekosten, denk aan een vermogen van makkelijk 100 W wat dus de hele tijd aan staat als de ketel stookt).
Ook kan de ketel de modulerende werking van de pomp niet meer gebruiken (want moet voldoende druk blijven leveren) waardoor de ketel vaak minder gunstig gaat stoken. Als er dan ook nog ergens een by-pass (=kortsluiting) open staat in het systeem is het helemaal een drama.
Daarnaast maken die dynamische kranen veel lawaai (water door een heel klein gat duwen maakt veel lawaai), en geloof mij ik heb het meegemaakt, dat is niet te doen in een stille kamer.
Als je dan alles goed hebt ingesteld kun je meestal het vermogen van de ketel omlaag zetten. Het gevolg is dat deze zuiniger gaat werken omdat de retourtemperatuur van het CV water omlaag gaat (en er geen kortsluiting zit in bijvoorbeeld de vorm van dat kleine radiatortje in de WC waar veel te veel water doorheen en die het niet kwijt kan).
Lage retourtemperatuur zorgt ervoor dat de ketel in het hoge rendementsgebied gaat werken (de condensatiewarmte van de rookgassen wordt overgegeven aan het retourwater). Daarvoor moet de retourtemperatuur minstens onder de 58°C zitten. Ideaal is onder de 40°C, dan komt die 107% rendement in zicht. Bij 58°C zit iedere ketel rond de 85% rendement, dus niets, nada hoog rendement. Dit is dus de winst die is te halen met waterzijdig inregelen, en vervolgens de ketel goed instellen.
Zie ook: http://www.cv-tuning.nl, en de weblog van https://www.johnvisserduurzaam.nl/.
Dus simpel gezegd: alles is gericht op het bereiken van een zo laag mogelijke retourtemperatuur naar de CV ketel.
Zoneregelingen zijn alleen zinvol voor comfort, je hoeft niet meer zelf die kranen dicht te draaien van de kamers die niet verwarmd hoeven te worden. Terugverdientijd van dergelijke systemen is langer dan de verwachte levensduur, dus daar hoef je het niet voor te doen.
Groeten Oswald.
Wij besparen door de radiator niet aan te zetten. Simpel.
Hoi Aartjan,
Interessant artikel maar m.i. rammelt het wel een ‘beetje’. Het inregelen van een centrale verwarmingsinstallatie heeft wel degelijk zin maar wel met de juiste spullen.
Het kraan dichter draaien bespaart inderdaad (dicht helemaal trouwens 🙂 ) maar dat is niet inregelen. Wanneer je namelijk de volgende kraan dichtdraai gaat het water over de eerste radiator weer harder stromen met alle gevolgen van dien.
Dit kan je allemaal wel uitbalanceren maar dan wordt het hele huis warm terwijl je waarschijnlijk het meeste in de woonkamer zit. Want als een kraan dichtdraai is het hele systeem weer ontregelt.
Om het goed te doen zal je (indien nodig) de bestaande kranen moeten vervangen voor dubbel instelbare of druk onafhankelijke thermostaat kranen.
Zoals de Eclipse van Heimeier https://www.imi-hydronic.com/nl-nl/product/eclipse
Deze behouden de ingestelde waarde onafhankelijk van de (voor)druk voor de kraan.
Hierna is het handig om de thermostaatknoppen te vervangen voor een thermostaat met zone regelingen. Iedere radiator krijgt dan een elektronische thermostaatkraan opdat in elke kamer de ruimte temperatuur apart ingesteld kan worden.
Waar we niet zijn hoeft de verwarming ook niet aan. Zoals deze bijvoorbeeld:
Evohome van Honeywell https://www.resideo.com/nl/nl/producten/comfort/thermostaten/slimme-thermostaten/atp921r3100-evohome-basispakket-atp921r3100/
Of deze (is volgens mij iets goedkoper….):
Tado https://www.tado.com/nl-nl
Als je goed wilt doen is het nogal een klus maar we worden tegenwoordig wel een beetje gedwongen zeg maar….
Nog kleine aanvulling om het helemaal goed te doen maak voor je woning een transmissie berekening opdat je per ruimte de warmteverliezen weten. En op basis hiervan de af te geven vermogens per radiator instel.
Sorry, ik snap er nu helemaal niks meer van. Bovendien zijn er ook nog slimme thermostaatkranen.
Ja, haha, het wordt steeds ingewikkelder! Die slimme heb ik nu ook toegevoegd.
“Maar: wie heeft er maar één radiator?
Je hebt natuurlijk niet één radiator, maar wel tien. Dus dan moet het uitgaande water van de LAATSTE radiator pas 25 graden zijn, of zo. En dan blijkt dat de radiatoren WEL verder open moeten staan.”
Dat hangt er dus vanaf of je radiatoren in serie staan of paralel. Naar mijn weten is paralel ‘de standaard’, maar in serie komt ook voor. En alleen dan kun je praten over de ‘laatste’, bij paralel heb je geen laatste of eerste.
Bij serie gaat het water van radiator naar radiator (het water moet dus door alle radiatoren van de serie voordat het weer terug is bij de CV).
Bij paralel tapt iedere radiator van de aanvoerleiding af en geeft terug aan de retourleiding (het water gaat dus maar door maximaal 1 radiator).
Uiteraard kan een combi van serie en paralel ook nog.
“We hebben toen de radiatoren beneden half dicht gedraaid, en boven helemaal open. Nu wordt het boven weer naar verhouding warmer”.
Ik zou denken dat het precies andersom moet. Beneden helemaal open en boven half dicht. Beneden koelt het water dan minder af want stroomt sneller door en boven blijft het langer in de radiator en geeft dus meer warmte af.
Het is een continu rondpompend systeem. Halfdicht betekent dat er continu de helft van de warmte wordt afgegeven. Het duurt dan beneden langer voordat het warm is en voordat de ketel afslaat, en inmiddels is het dan boven warmer geworden, want daar wordt in verhouding nu meer warmte afgegeven.
ah ok. Ivm de thermostaat die beneden hangt.
Ja inderdaad, en ik denk dat dat in heel veel huizen zo is
Ik heb ooit een CV-ketel gehad waar je een tweede (draadloze) thermostaat aan kon hangen. De ketel bleef dan verwarmen tot de waarde van de thermostaat met de hoogst ingestelde waarde. Beneden hing de eerste en boven hing de tweede thermostaat en beneden zaten er thermostaat knoppen op de radiatoren. Was ik boven aan het werk dan draaide ik de thermostaat knoppen beneden terug naar stand 2 en the thermostaat naar 10gr/C. Boven zette ik de thermostaat op de gewenste temperatuur. Zo had ik tijdens mijn werkdag de gewenste temperatuur boven en was het beneden niet geheel afgekoeld en ook niet bloedheet.
“Het inkomende water is bijvoorbeeld 55 graden, en het uitgaande 50 graden. Maar, hallo! Dan gooi je dat warme water van 50 graden gewoon weg! Zonde van al die energie!”
Dat laatste klopt ook niet helemaal natuurlijk, je gooit dat warme water niet weg, het stroomt terug de ketel in en hoeft dan minder ver opgewarmd te worden, dus minder energie nodig om het weer op 55 te krijgen…
Ja jeetje dat is ook waar! Slecht artikel van mij! Thanks…. ik heb het aangepast
Dus in mijn geval een heel klein appartement met 1 grote radiator die ik gebruik (rest is dicht) kan ik de knop beter ope laten staan?
Dan is het afstellen nuttig, tenzij het al een thermostaat-knop is.
Op een dynamische radiatorknop van bijv. Heimeier kan je bijv. wel het debiet instellen. Of als je een gewone radiatorknop hebt, dan kan je deze inderdaad gewoon dichtdraaien, maar op deze laatste staan geen getallen op.
Gezien de pakkende titel, wat is nu eigenlijk het punt van dit artikel?
Dat het zin heeft om de radiatorknop af te stellen om energie te besparen.
Maar dat het ook onzin kan zijn, om de genoemde redenen.
Dat klopt naar mijn idee niet helemaal Aart-jan. Als je de radiatorknop op 2 zet, dan wordt het 18 graden in de kamer. Maar dit betekent niet dat de radiator langzamer warmer wordt, De thermostaatkraan draait ‘m gewoon dicht, bij 18 graden. De getallen op de thermostatische radiatorknop staat voor de temperatuur.
Bij benadering staan de getallen voor de volgende temperaturen:
* 6° C vorstvrij
0-1 12° C kelder, trap
1 15° C ongebruikte kamer, wasplaats, bergruimte
2 17° C hal, gang
2-3 18° C slaapkamer
3 19-20° C keuken
3-4 20-21° C woonkamer, kinderkamer
4 22° C badkamer
5 MAX. klep is volledig geopend
Sorry, inderdaad! Dit gaat over de gewone radiatorkraan, dus het water stroomt sneller of langzamer door de radiator… niet over thermostaatkranen
Nope zit thermostaat in…heb je ook met externe voeler bv zoals hier waar warmte onder de vensterbank blijft hangen..dus dan knijpt ie te snel met externe voeler gaat dat beter
Aha okee, met een kraan met inbouwde thermostaat inderdaad. Dit gaat alleen over oude kranen dan… daar zijn er ook veel van… ik heb alles aangepast, dank je